ايراندا دئموكراسي يوخدور
ايراندا دئموكراسي يوخدور
دوكتور جئري
قار- بورانين اليندن تئيمور آغانين قهوه‌خاناسينا قيسيلميشديق. ايستي چاي جانيميزي قيزديريركن، سيجاق دارتيشمادا بئينيميزي ايسيتمكده ايدي. دارتيشما قونوسو؛ دئموكراسي ايدي.
اوستاد دفتري سؤزون جيلوونو الينه آلميشدي:
- دئموكراسي، يوردداشلارين رول آلديغي حؤكومت بيچيمي‌دير. يوردداشلار دوغرودان يا تمثيلچيلري آراجيليغي ايله حؤكومتده يئر آلا بيلرلر. دئموكراسي، توپلومداكي؛ سياسي، ايقتيصادي، ديني، كولتورل، ائتنيك، ياسال ائشيدليك قونولاريندا اؤنه چيخان بير آنلاييش‌دير. ياسال ائشيدليك، اؤزگورلوك و حوقوقون اوستونلوگو دئموكراسي‌نين ان اؤنملي عونصورلري‌دير. دئموكراسي، يونانجا دئموكراتييا سؤزجوگوندن گلير، خالق ايداره‌سي آنلاميندا‌دير....
اوستاد پرريخته (فرهيخته‌يي سابيق) اوستاد دفتري‌نين سؤزونو كسدي:
- اوستاد ريجا ائديرم، بوندان بئله دانيشيقلارينيزدا دئموكراسي يئرينه "فرهنگستان زبان فارسي"-نين اؤنرديگي "مردم سالاري" سؤزونو ايشله‌ده‌سينيز.
پروفسور نصرالدين چاشقينليقلا اليني الي‌نين اوستونه تاپداياراق اوزونو اوستاد پرريخته‌يه توتدو:
- ايلك كزدير گؤرورم؛ " فرهنگستان زبان فارسي" قارشيليق اولاراق يابانچي بير سؤزه، اويغون بير سؤزجوك تؤره‌ديب؛ "مردم سواري"..."مردم سواري"... نه گؤزل!.. نه آنلاملي!..
اوستاد پرريخته حيرصدن دوداغيني بوزدو. اوستاد دفتري سؤزلري‌نين آرديني توتماق ايسته‌ديكده، باياقدان ميزين باشيندا اگله‌شيب آلتدان- آلتدان بيزي سوزه‌رك سؤزلريميزه قولاق آسان بير ساققالي كيشي دارتيشمايا قاتيلدي:
- ايراندا دئموكراشي يوخدور...
بير بيريميزين اؤزونه باخديق. ساققالي كيشي هئچده "برادر"-لره اوخشاميردي. او بورونو چكه-چكه آرتيردي:
- ايراندا دئموكراشي اولشايدي؛ اوتوژ ميليون مؤهتادين ، مجليشده بيرجه دنه نوماينده‌شي اولاردي، حق- حوقوقلاريندان ديفاع ائله‌شين...
Qar- boranın əlindən Teymur ağanın qəhvəxanasına qısılmışdıq. İsti çay canımızı qızdırırkən, sıcaq dartışma da beynimizi isitməkdə idi. Dartışma qonusu; demokrasi idi.
Ustad Dəftəri sözün cilovunu əlinə almışdı:
- Demokrasi, yurddaşların rol aldığı hökümət biçimidir. Yurddaşlar doğrudan ya təmsilçiləri aracılığı ilə hökümətdə yer ala bilərlər. Demokrasi, toplumdaki; siyasi, iqtisadi, dini, kültürəl, etnik, yasal eşidlik qonularında önə çıxan bir anlayışdır. yasal eşidlik, özgürlük və hüququn üstünlüyü demokrasinin ən önəmli ünsürlərindəndir. demokrasi, Yunanca demokratiya sözcüyündən gəlir, xalq idarəsi anlamındadır....
Ustad Pərrixtə (Fərhixə-yi sabiq) Ustad Dəftərinin sözünü kəsdi:
- Ustad rica edirəm, bundan belə danışıqlarınızda demokrasi yerinə "Fərhəngestan Zəbane Farsi"-nin önərdiyi "Mərdomsalari" sözünü işlədəsiniz.
Professor Nəsrəddin çaşqınlıqla əlini əlinin üstünə tapdayaraq üzünü Ustad Pərrixtəyə tutdu:
- Ilk kəzdir görürəm "Fərhəngestan Zəbane Farsi" qarşılıq olaraq yabançı bir sözə, uyğun bir sözcük törədib; "Mərdomsəvari"..." Mərdomsəvari "... nə gözəl!.. nə anlamlı!..
Ustad Pərrixətə hirsdən dodağını buzdu. Ustad Dəftəri sözlərinin ardını tutmaq istədikdə, bayaqdan mizin başında əyləşib altdan- altdan bizi süzərək sözlərimizə qulaq asan bir saqqalı kişi dartışmaya qatıldı:
- Iranda demokraşi yoxdur...
Bir birimizin özünə baxdıq. Saqqalı kişi heçdə "Bəradər"-lərə oxşamırdı. O burnunu çəkə-çəkə artırdı:
- Iranda demokraşi olşaydı; otuj milyon möhtadin, məclişdə bircə dənə nümayəndəşi olardı, həqq- hüquqlarıdan difa' eləşin...
تاريخ : جمعه 16 آبان 1393 | یازار : دوكتور جئري
