جاوید شاه نامه
جاوید شاه نامه
دوکتور جئری
بیرینجی ائپیزود
سلماس، 1357 بهمن آیی
فیردوسی قهوه‌خاناسی شاهچیلارین ییغینجاق یئری ایدی. آغا روستم قهوه‌خانا‌نین صاحیبی، اؤزو اصیل سلطنتچی‌لردن اولوب شاهین قاچدیغینا باخمایاراق،"اعلاحضرت بویون-صاباح قاییداجاق!"دئیه، عکسینی هله قهوه‌خانین دیواریندان آشاغی یئریندیرمه‌میشدی.
آخشام باشلاری قهوه خانادا ایگنه سالماغا یئر اولمازدی. روستم آغانین ایرنگلی چایلاریندان نئشه‌له‌نن شاهچی‌لار، شاهنشاهین خیدمت‌لرینی سایار، هردن ده جوشقولانیب خیابانا تؤکوله‌رک، " جاوید شاه... جاوید شاه" شعاری وئرمگه باشلایاردیلار. هردن ده اوتوروب بوینو بوکوک- بوینو بوکوک دردله‌شردیلر. بیر گون شهرین بؤیوک چوداری حاجی زؤهراب، شاهین قاچدیغینا اوزوله‌رک دئدی:
- اؤز آرامیزدا قالسین شاهیمیزدا بتر قورخاقدیر، قاپی قاپییا دگییب تیق سسی چیخینجا قویور قاچیر!.. دئین یوخدور؛ رحمتلیگین اوغلو نییه خاریجه‌یه قاچیرسان گل سنی بئش- اون گون په‌یه‌ده گیزلدیم ..آرا ساکیتلشندن سونرا چیخ گئت شاهلیغین ائله دا...
بهمنین ییرمی ایکیسینده اینقلاب غلبه چالینجا میللت خیابانلارا تؤکولوشوب بارماقلاریندا ظفر علامتی توتاراق شادلیغا، شعار وئرمگه باشلادیلار. جمعیت فیردوسی قهوه‌خاناسینا یاخینلاشینجا، آغا رستمین شاگیردی تلم-تلسیک قهوه خانا گیریب قیشقیردی:
- آغا روستم!.. آغا روستم!.. تئز اول اعلاحضرتین عکسینی آشاغی یئندیر.. اینقلابچیلار شعار وئره-وئره بویانا گلیرلر.. ائله بیل دئییرلر: بارماقلاریمیزی سوخاجاییق شاهچیلارین گؤزونه!!...
ایکینجی ائپیزود
سلماس، 1393 بهمن آیی
سلماس میللتی سحر اویاندیقدا گؤزلرینه اینانا بیلمه‌دیلر. فیردوسی‌نین مجسمه‌سی شهرین مرکزیندن یوخ اولموشدو. بیردن- بیرده شهرده اینقلاب اولدو سانکی. هر آغیزدان بیر هاوا چیخیردی.
کیمی:
- فیردوسی صله‌یی ارحام اوچون زابلستانا گئدیب بویون صاباح گله‌جک!...
کیمی:
- فیردوسی گئدیب سولطان محمود غزنوی‌نین چک‌لرینه برگشت وورسون!
کیمی:
-- فیردوسی سولطان محمودنون آداملاری‌‌نین قورخوسوندان قویوب قاچیب!..-دئییر،کیمی‌لری‌ده:
- سولطان محمود غزنوی‌نین آداملاری فیردوسی‌نین باشینی اکیب‌لر- دئییردیلر.
بو سؤیلنتی‌لرین آردینجا، سارسینتی گئچریدن، گئجه‌لری یوخو گؤزلرینه گلمه‌ین، بو آغیر ایتکی‌دن اورمو گؤلو دردینی اونودان غئیرتلی وطنداشلار، اؤلکه‌نین دؤرد بوجاغیندان، شهر مسئوللارینی زورا باساراق 24 ساعات ایچینده مجسمه‌نین اؤلو یا دیریسینی تاپمالارینی ایسته‌دیلر.
بو اولتیماتومون مورکبی قورومامیش هر شئی آیدینلاشدی:
فیردوسی بایرام پالتاری آلماق اوچون خریده گئتمیشدی!
*
بو گون، ایسفندین سککیزی، فیردوسی یئنی بایرام پالتارینی گئیینه‌رک گلیب یئنه شهرین مرکزینده اگلشدی.
Dr.jery
Birinci epizod
Səlmas, 1357 bəhmən ayı
Firdövsi qəhvəxanası şahçıların yığıncaq yeri idi. Ağa Rüstəm qəhvəxananın sahibi, özü əsil səltənətçilərdən olub şahin qaçdığına baxmayaraq,"əlahəzrət bugün-sabah qayıdacaq!"deyə, əksini hələ qəhvəxanın divarından aşağı yerindirməmişdi.
Axşam başları qəhvəxanada iynə salmağa yer olmazdı. Rüstəm ağanın irnəgli çaylarından nəşələnən şahçılar, şahənşahin xidəmətlərini sayar, hərdən də coşqulanıb xiyabana tökülərək, " cavid şah... cavid şah" şuarı verməyə başlayardılar. Hhərdən də oturub boynu bükük- boynu bükük dərdləşərdilər. bir gün şəhərin böyük çodarı Hacı zöhrab, şahin qaçdığına üzülərək dedi:
- Öz aramızda qalsın şahimizda bətər qorxaqdır, qapı qapıya dəyib tıq səsi çıxınca qoyur qaçır!.. deyən yoxdur; rəhmətliyin oğlu niyə xaricəyə qaçırsan gəl səni beş- on gün pəyədə gizlədim ..ara sakitləşəndən sonra çıx get şahlığın elə da...
Bəhmənin yirmi ikisində inqilab qələbə çalınca millət xiyabanlara tökülüşüb barmaqlarında zəfər əlamətı tutaraq şadlığa, şuar verməyə başladılar. Cəmiət Firdövsi qəhvəxanasına yaxınlaşınca, ağa Rüstəmin şagirdi tələm-tələsik qəhvəxana girib qışqırdı:
- Ağa Rüstəm!.. ağa Rüstəm!.. tez ol əlahəzrətın əksini aşağı yendir.. inqilabçılar şuar verə-verə buyana gəlirlər.. elə bil deyirlər: barmaqlarımızı soxacayıq şahçıların gözünə!!...
Səlmas, 1393 bəhmən ayı
Səlmas milləti səhər oyandıqda gözlərinə inana bilmədilər. Firdövsinin mücəssəməsi şəhərin mərkəzindən yox olmuşdu. Birdən- birdə şəhərdə inqilab oldu sanki. Hər ağızdan bir hava çıxırdı.
kimi:
- Firdövsi seleyi ərham üçün Zabilistana gedib büyün sabah gələcək!...
kimi:
- Firdövsi gedib Sultan Məhmud qəznəvinin çeklərinə bərgəşt vursun!
kimi:
- Firdövsi Sultan Məhmudun adamlarının qorxusundan qoyub qaçıb!..-deyir,kimilridə:
- Sultan Məhmud qəznəvinin adamları Firdövsinin başını əkiblər- deyirdilər.
Bu söyləntilərin ardınca, sarsıntı keçirdən, gecələri yuxu gözlərinə gəlməyən, bu ağır itkidən urmu gölü dərdini unudan qeyrətli vətəndaşlar, ölkənin dörd bucağından, şəhər məsullarini zora basaraq 24 saat içində mücəssəmənin ölüsü ya dirisini tapmalarını istədilər.
Bu oltimatomun mürəkkəbi qurumamış hər şey aydınlaşdı:
Firdövsi bayram paltarı almaq üçün xəridə getmişdi!
*
bu gün, isfəndin səkkizi, Firdövsi yeni bayram paltarını geyinərək gəlib yenə şəhərin mərkəzində əyləşdi.
تاريخ : شنبه 9 اسفند 1393 | یازار : دوكتور جئري |
آنادیلی گونو گولمه‌جه‌لری
آنادیلی گونو گولمه‌جه‌لری
دوکتور جئری
نئجه تورکجه‌نی رسمییّته میندیرمک اولار؟
اوستاد فرهیخته ایله دارتیشیردیق:
- ایراندا، ایکی‌یوزمین‌لیک ائرمنی خالقی‌نین آنادیللرینده قیرخ مدرسه‌سی، ایکی دانیشگاه شؤعبه‌سی، ایکی گونده‌لیکی، نئچه- نئچه درنگی اولا-اولا نییه قیرخ نئچه میلیونلوق تورک میلّتی‌نین هئچ نه‌یی یوخدور؟
اوستاد باشینی توْولادی:
- لاپ تورکه‌سایا آدامسان دوکتور!
دوداغیمی بوزوشدوردوم:
- نییه؟!..
- دؤولت گئجه- گوندوز دیلی‌نیزین رسمی‌لشدیرمه‌سی اوچون چالیشیر آنجاق سیزین نه خبرینیز وار، نه‌ده امکداشلیق ائله‌ییرسینیز!
- نئجه، نئجه؟!!
- هه!... شیرین دیل ایله أریییب یوز-ایکی مین نفر حدودونا یئتیشسه‌نیز، اینانین هم دیلی‌نیز رسمی اولاجاق، هم مدرسه- مکتب صاحیبی اولاجاقسینیز!!
خاچا حؤرمت!
کیتاب ائوینده بیر گنج ایله قارشیلاشدیم، بوینونا خاچ آسمیشدی. چاشدیم:
- سیز بیر یاندان تورکجه کیتاب آلیرسینیز، بیر یاندان دا بوینوزا خاچ آسمیشسینیز، ائرمنی‌سینیز می؟!
- یووووخ! تورکم ، موسلمانام ..- دئدی.
- آمما بو خاچ؟!..
گولدو:
- ایراندا خاچا یوکسک حؤرمت واردیر، بیزده دوستلارلا بیرگه خاچ آسماغا باشلامیشیق بلکه دؤولت بیزیم دیلی ده ائرمنیلر کیمی رسمییّته تانیسین!!..
آنادیلی گونو بایراملیغی
ایسفندین ایکیسی آنادیلی بایرامی دیر. بایراملاردا، بایراملیق وئرمک بیر دب‌دیر. بیز ده بو گون موناسیبت ایله، دؤولت باشچیلارمیزدان کیچیجیک بیر بایراملیق ایسته‌ییریک!
یوخ!... تورک‌دیلینی رسمییّته تانیمالارینی ایسته‌میریک؛ بیلیریک بو اولاسی دئییل!
یوخ! .. تورک فرهنگیستانی آچمالارینی ایسته‌میریک؛ بیلیریک بو اللریندن گلمز!
یوخ!... تورک دیلینی دانمامالارینی ایسته‌میریک؛ بیلیریک دانماماق اولماز!
یوخ!....
ایسته‌دیگیمیز بایراملیق ساده‌جه بودور :
دیلیمیزی قوروماق اوچون، آذربایجانین اوستانی رادیو- تئلئویزیون کاناللارینی باغلایین!
مدرسه‌لرین فرقی
ایرانداکی بوتون مدرسه‌لر داش-کرپیچدن دوزلیب‌سه، اؤیرنجیلر عئینی کیتابلاری اوخویورلارسا، اؤیرتمن‌لر عئینی درسلری اؤیردیرلرسه، کیچیجیک بیر شئی‌ده فرق واردیر:
گئنلده، فارس بؤلگه‌لرینده، اوشاقلار مدرسه‌نی بیتیردیکده، دوکتور، مهندیس، اوستاد، بئکار،... اولورلار، تورک بؤلگه‌لرینده مانقورت.
خبر: تورکان پارسی‌گوی فارس دیلینی تحریم ائدیب
آنادیلی گونو موناسیبت ایله آذربایجانین "تورکان پارسی‌گو" شاعیرلری، بیر بیلدیری‌ده، دؤولت تورک دیلینی رسمییّته تانیمایینجا فارسجا شئعیر سؤیله‌مکدن ال چکیب فارس میلّتینی شئعیرسیز قویاجاقلارینی بیلدیریب‌لر.
بو شوک خبردن سارسیلان فارس میلّتی بیر گؤستری‌ده، " دویغولاریمیز بو تحریمین آلتیندا اوْووُلوب خیشل اولمادان 5+1(بئش آذربایجان اوستانی+ تهران ) دانیشقلاری باشلانمالی‌دیر."دئیه دؤولتی اویاریب.
میلّت وکیل‌لریمیز تئهراندادیرلار یوخسا باکیدا؟!
اوستاد دفتری شاپپیلتی ایله الینی آلنینا تاپدادی:
- دوکتور! لاپ چاشمیشام...
- یئنه نه اولوب؟!.. -دئدیم.
- دوغروسو قاتمیشام، بیلمیرم بیز سئچدیگیمیز مجلیس نوماینده‌لرینی تئهرانا گؤندریریک یوخسا باکی‌یا؟!
- بو نه سؤزدور اوستاد، بللی‌دیر تئهرانا گؤندریریک!
اوستاد دفتری دوشونجه‌یه دالدی آز سونرا:
- بئله ایسه نییه، آرا- سیرا ایرانین باکیداکی بؤیوک ائلچیلیگی نوماینده‌لریندن،" نییه آذربایجانلیلار آنادیللرینده تحصیل آلمیرلار؟" دئیه سوروشاندا، دئییرلر: "آذربایجانلیلار آنا دیللرینده تحصیل آلماق ایسته‌میرلر!".
سورغو- یانیت
- آذربایجان ایرانین باشی دئییل می؟
- نییه باشی‌دیر!
- باشین دیلی اولماز می؟
- نئجه اولماز، دیلسیز باش نه‌یه گره‌کدیر؟!!
- بئله ایسه نییه ایران تورکجه قونوشمور؟!
- ایرانین سسی باشقا یئردن چیخیر!!...
دیل باشا بلا دئییل!
دیل باشا دئییل، گؤ** بلادیر، اوزون دانیشیرسان باتوم سوخورلار!...
Anadili günü gülməcələri
Dr.Jery
Necə Türkcəni rəsmiyyətə mindirmək olar?
Ustad Fərhixtə ilə dartışırdıq:
- İranda, ikiyüzminlik Erməni xalqının Anadillərində qırx mədrəsəsi, iki danişqah şöbəsi, iki gündəliyi, neçə- neçə dərnəyi ola-ola niyə qırx neçə miliyonluq Türk millətinin heç nəyi yoxdur?
Ustad başını tovladı:
-Lap Türkəsaya adamsan doktor!...
Dodağımı büzüşdürdüm:
- Niyə?!..
- Dövlət gecə- gündüz dilinizin rəsmilşədirməsi üçün çalışır ancaq sizin nə xəbəriniz var, nədə əməkdaşlıq eləyirsiniz!
- Necə, necə?!!
- Hə!... şirin dil ilə əriyib yüz- ikiyüzmin nəfər hüduduna yetişəsəniz, inanın həm diliniz rəsmi olacaq, həm mədrsə- məktəb sahibi olacaqsınız!!
Xaça hörmət!
kitabevində bir gənc ilə qarşılaşdım, boynuna xaç asmışdı. çaşdım:
- Siz bir yandan Türkcə kitab alırsınız, bir yandan da boynuza xaç asmışsınız, Ermənisinizmi?!
- yooox!.. Türkəm , müsəlmanam ..- dedi.
- Amma bu xaç?!..
güldü:
- İranda xaça yüksək hörmət vardır, bizdə dostlarla birgə xaç asmağa başlamışıq bəlkə dövlət bizim dili də Ermənilər kimi rəsmiyyətə tanısın!!..
Anadili günü bayramlığı
İsfəndin ikisi Anadili bayramıdır. Bayramlarda, bayramlıq vermək bir dəbdir. Biz də bu gün münasibətilə, dövlət başçılarmızdan kiçicik bir bayramlıq istəyirik!
Yox!... Türk dilini rəsmiyyətə tanımalarını istəmirik; bilirik bu olası deyil!
Yox! .. Türk Fərhəngistanı açmalarını istəmirik; bilirik bu əllərindən gəlməz!
Yox!... Türk dilini danmamalarını istəmirik; bilirik danmamaq olmaz!
Yox!....
İstədiyimiz bayramlıq sadəcə budur :
Dilimizi qorumaq üçün, Azərbaycanın ostanı radio- televizyon kanallarını bağlayın!
Mədrəsələrin fərqi
İrandaki bütün mədərsələr daş-kərpiçdən düzəlibsə, öyərnəcilər eyni kitabları oxuyurlarsa, öyrətmənlər eyni dərsləri öyərdirlərsə, kiçicik bir şeydə fərq vardır:
Genldə, Fars bölgələrində, uşaqlar mədrsəni bitirdikdə, doktor, məhsndis, ustad, bekar,... olurlar, Türk bölgələrində manqurt.
Türkan-i parsigüy Fars dilini təhrim ediblər
Anadili günü münasibətilə Azərbaycanın "Türkan-i parsigüy" şairləri, bir bildiridə, Dövlət Türk dilini rəsmiyyətə tanımayınca Farsca şeir söyləməkdən əl çəkib Fars millətini şeirsiz qoyacaqlarını bildiriblər.
Bu şok xəbərdən sarsılan Fars milləti bir göstəridə, " Duyğularımız bu təhrimin altında ovulub xəşil olmadan 5+1 (beş Azərbaycan ostanı+ Tehran ) danışqları başlanmalıdır."deyə dövləti uyarıb.
Millət vəkillərimiz Tehrandadırlar yoxsa bakıda?!
Ustad dəftəri şappıltı ilə əlini alnına tapdadı:
- Doktor! lap çaşmışam!!...
- Yenə nə olub?!.. -dedim.
- Doğrusu qatmışam, bilmirəm biz seçdiyimiz məclis nümayəndələrini Tehrana göndəririk yoxsa bakıya?!
-Bu nə sözdür ustad, bəllidir Tehrana göndəririk!
Ustad dəftəri düşüncəyə daldı az sonra:
- Belə isə niyə, ara- sıra İranın bakıdakı böyük elçiliyi nümayəndələrindən," Niyə Azərbaycanlılar Anadillərində təhsil almırlar?" deyə soruşanda, deyirlər: "Azərbaycanlılar anadillərində təhsil almaq istəmirlər!".
sorğu- yanıt
- Azərbaycan İranın başı deyilmi?
- Niyə başıdır!
- Başın dili olmazmı?
- Necə olmaz, dilsiz baş nəyə gərəkdir?!!
- Belə isə niyə İran Türkcə qonuşmur?!
- İranın səsi başqa yerdən çıxır!!...
Dil başa bəla deyil!
dil başa deyil, gö** Bəladır, uzun danışırsan batum soxurlar!...
تاريخ : جمعه 1 اسفند 1393 | یازار : دوكتور جئري
دیلسیزلیگه الویداع
دیلسیزلیگه الویداع
دوکتور جئری
لال اللرینی گؤیه قالدیریب دئدی:
- تانریم! گؤره‌سن بیزده بیر گون دیلسیزلیکدن قورتولوب یازیب، اوخویوب، دانیشاجاغیق؟!..
کار توختاقلیق وئردی:
-داریخمایین، ائشیتدیگیمه گؤره، گلن ییرمی- اوتوز ایلین ایچینده، سیزده ایستگینیزه چاتاجاق‌سینیز!
کور، کارین سؤزلرینی دوغرولادی:
- باخ ، پارلاق گله‌جگینیزین ایشیلتیسیندان گؤزلریم قاماشیر!...
Dilsizliyə əlvida
Dr.Jery
Lal əllərini göyə qaldırıb dedi:
- Tanrım! görəsən bizdə bir gün dilsizlikdən qurtulub yazıb, oxuyub, danışacağıq?!..
Kar toxtaqlıq verdi:
- Darıxmayın eşitdiyimə görə, gələn yirmi- otuz ilin içində, sizdə istəyinizə çatacaqsınız!
Kor, karın sözlərini doğruladı:
- Bax , parlaq gələcəyinizin işıltısından gözəlrim qamaşır!...
تاريخ : جمعه 24 بهمن 1393 | یازار : دوكتور جئري
